Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Yönünden Eczacılar ve Eczanelerimizin Durumu

Değerli Meslektaşlarım,

Bizler için son derece önemli olan bir konuya değinmek istiyorum.07.04.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6698 sayılı Kişisel verilerin Korunması Kanununun eczacılar için getirdiği yükümlülükleri yapmamız gerekenleri anlatmaya çalışacağım.

Teknolojinin hayatımızın her alanına girmesi ile birlikte kişisel bilgiler ticari ve sosyal hayatın vazgeçilmez bir parçası olmuştur. Kişilere ait verilerin elde edilmesi, kullanılması, saklanması ve yok edilmesi amacıyla Avrupa Birliği uyum sürecinde, kişilerin Anayasal haklarını korumak amacıyla Kişisel Verilerin Korunması Kanunu 07.04.2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Sevgili meslektaşlarım ilk önce kişisel veri nedir onu iyi anlamak gerekiyor.

Kişisel verinin ne olduğu kanunun 2. maddesinde tanımlanmıştır. Bu tanıma göre kişisel veri, belirli ya da belirlenebilir nitelikteki bir kişiye ilişkin her türlü bilgidir. Bir başka ifade ile bireyi diğer bireylerden ayırmaya ve niteliklerini ortaya koymaya elverişli her türlü bilgidir.

Bu bağlamda, gerçek kişiye ait isim soyisim, adres, telefon numarası, imza, kimlik numarası, fotoğrafı, parmak izi gibi bilgiler kişisel veriye örnek verilebilir.

Kanun kişisel verilerin işlenmesini şartlara bağlanmıştır.Bu şartlara da göz atmak oldukça önemli.

KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENMESİ ŞARTLARI

Kişisel veriler ilgili kişinin AÇIK RIZASI olmaksızın işlenemez.

Ancak kanunda bu hususta istisnalara yer verilmiştir.

• Kanunlarda açıkça öngörülmesi.

• Fiili imkânsızlık nedeniyle rızasını açıklayamayacak durumda bulunan veya rızasına hukuki geçerlilik tanınmayan kişinin kendisinin ya da bir başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması için zorunlu olması.

• Bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla doğrudan doğruya ilgili olması kaydıyla, sözleşmenin taraflarına ait kişisel verilerin işlenmesinin gerekli olması.

• Veri sorumlusunun hukuki yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için zorunlu olması.

• Kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş olması.

• Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için veri işlemenin zorunlu olması.

• Kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla, veri sorumlusunun meşru menfaatleri için veri işlenmesinin zorunlu olması.

Kanunda tanımlanan birde özel nitelikli kişisel veri tanımı var ki bu kısım bizi direk olarak bağlayan bir tanımlama.

Kanununun 6. Maddesinde kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik ve genetik verileri özel nitelikli kişisel veri olarak düzenlenmiş ve işleme şartları belirlenmiştir. Buna göre özel nitelikli kişisel veriler ilgilinin açık rızası olmadan işlenemez.

Konu kapsamında yapmamız gereken işlerden ilki de VERBİS e kayıt olmaktır.

Kanun, veri sorumlularının Kurulun gözetiminde Başkanlık tarafından tutulacak Veri Sorumluları Siciline kaydolmalarını zorunlu kılmaktadır. Söz konusu kayıt işleminin, veri işleme faaliyetlerine başlamadan önce tamamlanması gerekir.

Bu kanun kapsamında eczanelere ve eczacılarımıza getirilen yükümlülüklere de bir göz atmamız gerekirse;

Kanun eczaneler tarafından işlenen kişisel verilerin özellikle sağlık ile ilgili olan (reçete, rapor, ilaç bilgisi v.s) gibi kişisel veri özel nitelikli kişisel veri olarak tanımlamıştır. Ancak eczacılar açısından kişilerden bu verilerin alınması bir çok işlem açısından tabi olunan mevzuat gereği olup ayrıca kamu sağlığı açısından zorunludur. Bu nedenle eczacılar açısından kişisel verilerin işlenmesi için kişinin açık rızasına ihtiyaç duyulmamaktadır. Ancak eczacı muhasebe, personele ait kişisel verileri işleyebilmesi için ise kişinin açık rızasını almak zorundadır. Bununla birlikte verilerin işleneceğine ilişkin olarak kişiye bilgilendirme yapma yükümlülüğü açısından kanun eczacıyı sorumlu tutmuştur.

Eczaneler işlemiş oldukları kişisel veriler açısından;

• Aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmek,

• Kişisel verilerin güvenliğine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmek,

• Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından verilen kararları yerine getirmek,

• Veri Sorumluları Siciline (VERBİS) kayıt ve bildirimde bulunmak,

zorunda olup, uyulmaması halinde kanunda ciddi para ve hapis cezaları öngörülmüştür.

İDARİ PARA CEZALARI

Aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmeyenler hakkında 5.000 Türk lirasından 100.000 Türk lirasına kadar,

Veri güvenliğine ilişkin yükümlülükleri yerine getirmeyenler hakkında 15.000 Türk lirasından 1.000.000 Türk lirasına kadar,

Kurul tarafından verilen kararları yerine getirmeyenler hakkında 25.000 Türk lirasından 1.000.000 Türk lirasına kadar,

Veri Sorumluları Siciline kayıt ve bildirim yükümlülüğüne aykırı hareket edenler hakkında 20.000 Türk lirasından 1.000.000 Türk lirasına kadar,

(Eczacılar açısından kayıt için son tarih 31.03.2020)

idari para cezası verilir.

Türk Ceza kanunda düzenlenen suçlar incelendiğinde Kişisel verilerin korunması kanununda belirlenen usul ve esaslara aykırı olarak kaydeden, aktaran, ele geçiren ve süresinde imha etmeyen kişiler hakkında 1 yıl ile 6 yıl arasında değişen hapis cezalarına hükmedileceği belirlenmiştir. Ayrıca söz konusu suçlar açısından ilgili şikâyeti aranmaksızın savcılıklar tarafından resen işlem yapılabilecektir.

Sonuç olarak özel nitelikli kişisel veri işleyen eczacılar Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında ciddi yükümlülükler altındadır. Bu yükümlülüklere uyulmaması halinde ise şikayete bakılmaksızın hem idari para cezası hem de hapis cezaları ile karşılaşacaklardır. Eczacıların üzerlerinde kanun ile yüklenen bu yükümlülükler açısından en kısa sürede kanuna uyum sürecini başlatmaları ve 31.03.2020 tarihine kadar oluşturulacak uygun kişisel veri envanteri ile VERBİS sistemine kayıt olmaları zorunludur.

Ancak önemine binaen bilinmesi gereken husus ise, 31.03.2020 tarihi sadece VERBİS sistemine kayıt zorunluluğu açısından belirlenen son tarih olup, kanunen getirilen diğer yükümlülükler açısından ise eczacılar kanunun yürürlüğe girdiği 07.04.2016 tarihinden itibaren sorumlu hale gelmiştir. Birliğimizin öncülüğünde süreci hızlı bir şekilde çözüme kavuşturmamız ve neticelendirmemiz gerekmektedir.

Saygılarımla…